نشانه‌های خرابی برد هارد دیسک (HDD PCB)

نشانه‌های خرابی برد هارد دیسک (HDD PCB)

سوختن و خرابی برد هارد دیسک یکی از شایع‌ترین علل از کار افتادن و خرابی هارد و از دست رفتن اطلاعات روی هارد دیسک است. برد هارد یا همان PCB هارد دیسک مهم‌ترین قطعه‌ی الکترونیکی یک هارد است که کنترل اجزای مکانیکی هارد نیز توسط آن صورت می‌گیرد. PCB مخفف "printed circuit board" و به معنای "برد مدار چاپی" است. هر هارد دیسک از نوع خاصی از PCB‌ها بهره می‌گیرد و هر PCB نیز با نوع خاصی از فریم ویرها و کامپوننت‌های دیگر هارد ست می‌شود.

از شایع‌ترین نشانه‌هایی که می‌توانند به علت سوختن و یا خرابی برد هارد ایجاد شوند:

• هارد دیسک به طور کامل غیرپاسخگو (unresponsive) است و انگار که قفل کرده باشد.
• بوی سوختن (قطعات الکترونیکی) از هارد دیسک به مشام می‌رسد.
• هارد با سرعت بسیار پایینی لود (load) می‌شود.
• اجرای برنامه‌ها و فایل‌های بزرگ زمان بسیار زیادی می‌برد.
• هارد به سرعت به دمای بسیار بالا و غیر معمولی می‌رسد. (overheat شدن)
• برق به هارد نمی‌رسد. (موتور هارد روشن نمی‌شود و هارد نسبت به اتصال جریان برق هیچ واکنشی ندارد.)
• سیستم عامل، هارد دیسک را شناسایی می‌کند؛ ولی گزارش وضعیت نادرستی به شما ارائه می‌کند. برای مثال: ظرفیت هارد، اندازه‌ی پارتیشن‌ها و شِمای آنها را اشتباه نشان می‌دهد.
• سیستم عامل دائم پیام خطای You Need to Format the Disk in Drive می‌دهد.
• پیام‌های عجیب هنگام اجرای فایل‌ها داده می‌شود و سیستم قفل می کند.

ساختار درونی هارد دیسک

هارد دیسک‌ها شامل صفحات چرخانی تختی هستند که روی آنها اطلاعات به شیوه‌ی مغناطیسی ذخیره می‌شوند که به این صفحات پلاتر هارد دیسک گفته می‌شود. این صفحات توسط یک موتور دورانی با سرعت بسیار بالایی دائم در حال چرخش هستند. برای نوشتن و خواندن اطلاعات بر روی این صفحات، یک بازویی الکترومغناطیسی هدهای خواندن و نوشتن را کنترل کرده و بر روی این پلاترهای در حال چرخش حرکت می‌دهد و آنها را به این صفحات نزدیک و دور می‌کند.

وظیفه برد هارد (HDD PCB) چیست؟

برد هارد دیسک یا همان PCB هارد در حقیقت وظیفه‌ی برقراری ارتباط قطعات مکانیکی و الکترومغناطیسی داخلی هارد را با کامپیوتر شما بر عهده دارد. تمام دستورهای مبنی بر خواندن یا نوشتن از طریق همین برد به بازویی الکترومغناطیسی و هدها منتقل می‌شود. تمام امور مرتبط با رمزگذاری و رمزگشایی (decoding و encoding) کدهای دستوری و ارتباط رایانه با هارد دیسک از طریق همین برد PCB انتقال پیدا می‌کند. در واقع برد PCB‌ حاوی میکروکنترلرهایی (microcontrollers) است که اجزای مکانیکی (moving arm) و موتور چرخان دیسک (spinning disk motor) و فعالیت‌های پردازش داده‌ها (data processing activity) را کنترل می‌کند.

در حقیقت PCB تمام اجزای هارد دیسک درایو شما را کنترل می‌کند. بنابراین گستره‌ی بزرگی از مشکلات در صورت خرابی آن اتفاق خواهد افتاد.

سوختن یا خرابی برد هارد (HDD PCB) چه آسیب‌هایی به اطلاعات شما می‌زند؟

خراب شدن یا سوختن برد PCB هارد دیسک‌ها این ویژگی را دارد که برخلاف شکستن و خرابی هد هارد درایو نمی‌تواند به اطلاعات شما آسیب چندانی بزند. در واقع با خراب شدن PCB هارد از کار افتاده ولی اطلاعات درون آن محفوظ بوده و می‌توان با تعمیر و یا تعویض برد PCB دوباره اقدام به برداشت اطلاعات از روی هارد دیسک کرد. در حالی که در صورت شکستن و خرابی هد هارد؛ احتمال آسیب دیدن اطلاعات شما بسیار بالا بوده؛ چرا که ممکن است خرابی هد منجر به کرش‌های فیزیکی بر روی پلاتر هارد دیسک شما شده باشد و پلاتر خط افتاده به معنی از دست رفتن دائمی اطلاعات شماست. البته این موضوع به این معنی نیست که نشانه‌های خرابی برد هارد را دست‌کم بگیرید و همچنان از یک هارد خراب استفاده کنید. دقت کنید که جدی نگرفتن نشانه‌های خرابی برد هارد دیسک و استفاده مکرر از آن می‌تواند منجر به نتایج غیر قابل انتظاری بشود.

هنگام مواجهه با نشانه‌های خرابی برد PCB هارد چه کار باید کرد؟

عاقلانه‌ترین کار این است که با یک مرکز متخصص تعمیر هارد دیسک مثل کلینیک هارد ایران تماس بگیرید. تعمیر و یا تعویض برد PCB و کامپوننت‌های خراب هارد دیسک تنها توسط متخصصین ماهر این رشته می‌تواند منجر به نتیجه‌ی مطلوب بشود. در صورتی که تنها برد PCB شما آسیب دیده باشد و هد هارد هیچ آسیبی ندیده باشد؛ هارد شما تعمیرپذیر است و به راحتی می‌توانید بعد از تعمیر هم با خیال راحت از آن استفاده کنید.

ریکاوری هارد اکسترنال

به نام خدا

v  ریکاوری هارد اکسترنال

بازیابی و ریکاوری اطلاعات از هارد اکسترنال، زمانی است که کاربر با استفاده از نرم افزارهای ریکاوری قادر به بازگردانی اطلاعات پاک شده از هارد اکسترنال نیست.بنابراین مطمئن ترین راه اطمینان به یک مرکز ریکاوری هارد، است. چنانچه هارد اکسترنال ضربه بخورد،

با بررسی میزان آسیب دیدگی هارد، امکان بازیابی مشخص خواهد شد.برای هارد اکسترنال ضربه خورده اگر هد آسیب ببیند، باید از یک مرکز بازیابی اطلاعات مشاوره بگیرید.

Ø   اگر هارد اکسترنال بسوزد، اطلاعاتش بازیابی خواهد شد؟

قطعا،اطلاعات هارد اکسترنال سوخته قابل بازیابی است،اما مسئله مهم درصد ریکاوری است. چنانچه اطلاعات ارزشمندی دارید، مهم این است که ۱۰۰%  اطلاعات بازیابی شوند.

Ø   چطور هارد اکسترنال فرمت شده را ریکاوری کنیم؟

برای ریکاوری هارد فرمت شده، روش های بسیار ساده و کاربردی و با استفاده از نرم افزار وجود دارد.

Ø   ریکاوری هارد اکسترنال فرمت شده

 آیا شما هم برای تهیه نسخه پشتیبان از اطلاعات خود از یک هارد اکسترنال استفاده می کنید؟اگر جواب شما مثبت است حتما این دغدغه را دارید که اگر هارد اکسترنال، با این اطلاعات مهم بالا نیامده و شما نتوانستید از اطلاعات حیاتی خود استفاده کنید و هارد دیسک شما پیغام فرمت می دهد یا به صورت RAW نمایش داده می شود ، آیا این هارد را باید فرمت کرد یا راهی برای بازیابی اطلاعات هارد، بدون فرمت نیز وجود دارد ، اگر اشتباها فرمت شده آیا ریکاوری هارد امکان پذیر است یا خیر؟

v  خرابی های هارد اکسترنال

1.خرابی های Logicalنرم افزاری: این نوع از خرابی هارد اکسترنال در قسمت های مکانیکی و الکترونیکی هارد ایجاد می شود که باعث خرابی در هد هارد، موتور هارد دیسک و یا آسیب فیزیکی به برد هارد اکسترنال می‌شود. این دسته از هارد های اکسترنال با این نوع خرابی فیزیکی و یا مکانیکی بایستی که در محیط کلین روم ، باز شود و مورد برسی قرار گیرد تا برآورد دقیقی از هزینه بازیابی اطلاعات بدست آوریم .

2.      خرابی های Physical سخت افزاری:

هارد به لحاظ فیزیکی مشکلی ندارد و کار می‌کند اما دسترسی به اطلاعات امکان پذیر نیست؛ این عدم دسترسی می تواند به دلیل ویروسی شدن، ازبین رفتن پارتیشن ،پاک شدن فایلها و یا فرمت پارتیشن هارد اکسترنال باشد.

عمده خرابی های که پیغام های فرمت و غیره مواجه می شویم مربوط به خرابی های نرم افزاری و در بعضی از مواقع سخت افزاری هارد دیسک هستند.

به عنوان مثال هارد دیسک خود از قطعات مکانیکی مانند هد بهره می گیرد حال در بعضی از مواقع یک یا چند هد شما به مشکل میخورد در این مواقع هارد دیسک به صورت ناقص عمل کرده و توانایی دسترسی به تمام دیتا وجود ندارد، بنابراین در بعضی از موارد در کامپیوتر به طور ناقص دیتکت شده و به کابر به اشتباه پیغام فرمت می دهد، حال در این مواقع فرمت کردن هارد نه تنها مشکل را حل نمی‌کند؛ بلکه به مشکل اصلی هارد شما اضافه می کند .

درحالت دوم که عمده خرابی هارد مربوط به حالت نرم افزاری بوده بعضی از کاربران عزیز این نمونه از هارد ها را به اشتباه به تلویزیون وصل کرده اند.

Ø   دلیل عدم شناسایی هارد اکسترنال، وقتی به تلویزیون متصل شود!

1.   وقتی سیستم فایل هارد دیسک تغییر میکند.

سیستم فایل هارد اکسترنال شما NTFS  بوده حال پس از اتصال به تلویزیون، فرمت هارد دیسک شما از NTFS  به FAT  تغیر پیدا خواهد کرد.در این حالت هارد بالا آمده اما اطلاعات قابل رویت نیست زیرا در گذشته اطلاعات شما روی فرمت NTFS  ذخیره شده است حال فرمت هارد دیسک کلا تغییر کرده و آدرس های جدید روی هارد ذخیره شده است.

2.   نوسان برق

حالت دوم که تلویزیون باعث آسیب به هارد شما می شود، بر این اساس می باشد که تلویزیون به علت عدم کنترل برق ورودی پورت های USB  خود ممکن است به هارد شما آسیب فیزیکی وارد نموده و هارد شما دچار خرابی فیزیکالی شده و در بعضی از حالات نیز از شما تقاضای فرمت نموده است. در صورت مشاهد این مورد بدترین کار ممکن فرمت کردن هارد اکسترنال است چرا که باعث می شود بازیابی اطلاعات، تقریبا غیر ممکن شود.

پس در موارد ذکر شده فرمت کردن هارد دیسک شما،  هیچ کمکی به بازیابی اطلاعات شما نمی‌کند و در اصل مشکلی به مشکلات شما اضافه خواهد کرد.

Ø   آیا بازیابی اطلاعات هارد اکسترنال فرمت شده، امکان پذیر است؟

کاربرانی که درگیر فرمت یا مشکلات شبیه به این می شوند به چند دسته تقسیم می شوند:

•دسته اول کاربرانی هستند که به محض اتصال هارد اکسترنال خود به کامپیوتر با پیغام ارور فرمت مواجه می شوند.

•دسته دوم با اتصال هارد اکسترنال و شناسایی هارد اکسترنال به هیچ فایلی از طریق  explorer  دسترسی ندارند.

•دسته سوم هارد خود را Quick Format کرده اند.

•دسته چهارم هارد اکسترنال خود را Full Format کرده اند.

برای آشنایی با این مورد،کتابخانه ای را تصور کنید که در آن فهرست بلندی از کتاب های گوناگون قرار دارد هر کتاب به صورت منظم و طبق فهرست در جای خود قرار دارد. اگر لیست فهرست کتاب ها از بین برود در بیشتر مواقع به اصل کتاب آسیب وارد نخواهد شد فقط در بعضی از موارد ممکن است که این کار باعث نابودی کل کتابخانه یا در اصلاح اطلاعات شما خواهد شد.

Quick Format   درواقع همین کار را انجام می دهد با انتخاب این گزینه آدرس تمام فایل ها از فهرست خالی شده و تمام فضای هارد دیسک برای انتقال اطلاعات خالی شده و شما میتوانید اطلاعات جدید در هارد کپی کنید. با کپی اطلاعات جدید یا در اصطلاح over write   اطلاعات جدید روی اطلاعات اصلی و قدیمی شما نشسته و اطلاعات اصلی از بین می رود ، پس اگر اطلاعات شما مهم باشد از کپی اطلاعات جدید خودداری نمایید.

در مواجه شدن با مشکل شماره یک اطلاعات شما آسیب ندیده است فقط فایل سیستم کمی دچار مشکل شده است ، بهترین برخورد با این نمونه از خرابی هارد، جدا سازی هارد و ارسال به یک مرکز ریکاوری هارد می باشد.

اما دسته دوم کسایی می باشند که هارد آن ها دچار مشکلات فرمت نشده است احتمال خرابی فیزیکالی در این نمونه از هارد ها زیاد می باشد.

دسته سوم مربوط به هارد هایی می باشد که به قبل از اواسط ۲۰۱۹ بر می گردد اگر هارد شما SSD  نباشد و قبل از تاریخ اواسط ۲۰۱۸ باشد نگران نباشید ، در صورت عدم over write به صد در صد اطلاعات خواهید رسید. البته موارد استثنا مربوط به هارد های SSD  و هارد های دارای تکنولوژی SMR می باشد.

دسته چهارم در صورت طی شدن پروسه به صورت کامل اطلاعات برای همیشه نابود شده است.

v  انواع فرمت های هارد اکسترنال کدامند؟

رایج ترین پیغام های فرمت در اتصال هارد اکسترنال به سیستم می تواند شامل موارد زیر باشد :

1.زمانی که هارد اکسترنال شما به سیستم وصل می شود، در صورت خرابی به صورت اتوماتیک از شما پیغام فرمت بخواهد در صورت فرمت کردن اطلاعات هارد ، بازیابی اطلاعات کمی مشکل می شود.

2.اگر هارد فرمت شود و حتی پارتیشن جدید نصب شود ریکاوری اطلاعات قبل وجود دارد اما اطلاعات در هیچ مواقعی نباید روی هارد فرمت شده ریکاوری شود ، در بعضی از مواقع نیز مشاهده شده است که با زدن پسورد اشتباه هارد شروع به امحاء اطلاعات می کند. متاسفانه به دلیل مسائل ایمنی هارد پس از چند بار زدن پسورد اشتباه ، هارد به دلیل مسائل امنیتی امحاء کرده که ریکاوری این نمونه از هارد ها بسیار مشکل بوده اما در بیشتر مواقع نیز غیر ممکن نبوده.

Ø   بهترین نرم افزار ریکاوری هارد اکسترنال فرمت شده کدام است؟

اگر خودمان بخواهیم اطلاعات پاک شده از هارد اکسترنال را بازیابی کنیم، بهترین کار استفاده از نرم افزارهای ریکاوری است.

مقاله فوق در هارد های قبل از اواسط  سال ۲۰۱۸ به قبل به صورت قانون وجود داشت اما شرکت های وسترن دیجیتال و سیگیت که پرچمداران تولید  هارد دیسک جهان می باشند از تکنولوژی جدید رونمایی کرده که حتی یک فرمت ساده در بیشتر مواقع باعث باعث امحاء کامل اطلاعات خواهد شد که در مقاله ای به عنوان Trim  سعی می کنیم که آخرین تکنولوژی تولید هارد دیسک ها را شرح دهیم تا یک فرمت ساده باعث از دست رفتن اطلاعات شما نشود.

کلام آخر

لطفا به پیام هایی که هنگام اتصال هارد اکسترنال به سیستم نمایش داده می شود دقت کنید.همچنین بعد از فرمت هارد اکسترنال به منظور بازگردانی سریعتر اطلاعات هیچ داده جدیدی روی هارد فرمت شده ذخیره نکنید. تا به راحتی بتوان اطلاعات آن را بازیابی کرد؛ در صورتی که با پیغام raw  یا فرمت مواجه شدین از فرمت کردن هارد به شدت دوری کنید.